Pulchri Studio en de Haagse School

Op de driejaarlijkse tentoonstelling in de Haagse Teken Akademie van 1875 was de onderlinge samenhang onmiskenbaar. De kunstcriticus J. van Santen Kolff sprak van een “ware beeldenstorm”, en een “nieuwe ultra radicale beweging”. Volgens hem kon je gerust van een Haagse School spreken. Dit was een benaming die zou beklijven. Anton Mauve beheerste als geen ander de “poëzie van het grijs”, volgens hem. Een nieuw bewijs van onderlinge samenhang was de productie van het Panorama aan de Zeestraat, tegenwoordig bekend als het Panorama Mesdag. De zeeschilder Mesdag begon in 1880 te werken aan een panoramisch doek van 1600 vierkante meter, in samenwerking met George Hendrik Breitner, Théophile de Bock en B.J. Blommers. Ook de echtgenote van Mesdag, Sientje Mesdag – van Houten werkte mee aan het Panorama. Vincent van Gogh die bij de opening in 1881 aanwezig was, schreef aan zijn broer Theo dat het enige gebrek was “dat het geen gebreken kent”. Scheveningen en zijn vissers en zijn strand bleven niet de enige inspiratiebron. De schilders van de Haagse School vonden hun geluk aan de Nieuwkoopse plassen, de heide bij Laren, en de onontdekte schoonheid van Drenthe en Brabant. 

Weissenbruch deed niets liever dan schilderen in een roeiboot in de omgeving van Noorden en Nieuwkoop. Gabriël trok met zijn leerling W.B. Tholen naar de veenderijen in de omgeving van Kampen; ook zij werkten het liefst vanuit een roeiboot, beschermd tegen de felle zon door een witte parasol. Later raakte Tholen bevriend met Willem Witsen, en logeerde bij hem op de Ewijkhoeve. Met de familie Artzenius woonde hij samen in een huis dicht bij de Witte Brug in Den Haag. Een tweede generatie Haagse School schilders diende zich aan. Eén van de meest vooraanstaande vertegenwoordigers van die groep was Willem de Zwart, een zeer veelzijdig en origineel kunstenaar die bedreven was in portretten, stadsgezichten en landschappen in de directe omgeving van Den Haag. Hij liet ook een aanzienlijk grafisch oeuvre na. 

Dank zij de vele inspanningen en de rijke inspiratie van hun werk, èn ten behoeve van het schilderkundig genootschap Pulchri Studio heeft de Haagse School zich een internationale reputatie opgebouwd die voortduurt tot op de dag van vandaag. 

De tentoonstelling over de Haagse School is samengesteld uit de collectie Hoogsteder & Hoogsteder – een unieke verzameling met een nadrukkelijk accent op het werk van Willem de Zwart in al zijn facetten. De tentoonstelling zal werk bevatten van Johannes Akkeringa, Paul Arntzenius, Johannes Bosboom, Jacob Maris, Matthijs Maris, Willem Maris, Anton Mauve, Willem Roelofs, Willem Bastiaan Tholen, Elchanon Verveer, Jan Hendrik Weissenbruch en Willem de Zwart.

Tekst: John Sillevis.

Klik hier om de speciale brochure over dit werk te lezen.