Annie Schoterman - Faces en andere werken

Annie Schoterman heeft vormen ontwikkeld waarin ze de meest uiteenlopende impulsen kwijt kan. Ze werkt in aquarel, in olieverf en zelfs fresco. Het medium doet er niet zoveel toe zegt ze. Haar palet is subtiel en bescheiden, haar vormen eenvoudig.  Het resultaat zijn gevoelige en bedachtzame beelden. Dat laatste is bijzonder, want hoe je het ook wendt of keert, beelden drukken doorgaans geen gedachten uit, als de kunstenaar die er niet in woorden of symbolen bijlevert. Annie Schoterman overtuigt mij ervan dat haar werk bijna het onmogelijke vermag. 

Haar werk lijkt abstract, maar maakt gebruik van enkele herkenbare zaken, die zowel de hoofdvorm (Annie heeft het over ‘oervormen’) bestemmen als er een wezenlijke betekenis aan hechten. Onder de steeds terugkerende patronen is er een sleutel vorm, of kop op een voetstuk, die Annie ‘faces’ heeft genoemd, en waarvan de betekenis het ‘gezicht’ is – gezichten van haar eigen innerlijk. In die koppen transformeert ze haar gedachtenwereld in beelden. Het zijn profielen van gemoedstoestanden en impulsen van buiten, in een intuïtief, decoratief ogend repertoire van vormen en patronen binnen steeds die vertrouwde kopvorm. Met elkaar vormen de vele faces (het zijn er al 200 vertelt ze) een soort dagboek. Annie stelt zichzelf vooral als toeschouwer voor, die ook hier in de sociëteit graag met haar rug veilig tegen de muur zit. Zo beschouwt Annie deze gezichten als haar ‘vrienden’, die grotendeels uit haar zelf stammen. Zij is voor mij heel aangenaam gezelschap – haar faces zijn dat voor haar ongetwijfeld ook.

Een voorbeeld van hoe Annie Schoterman met betekenis speelt. In alle faces zit een rond gat. Wat is dat gat? Ze suggereert het mysterie van gaten waar dingen in verdwijnen, van zwarte gaten tot het afvoergat in het bad, waar een kind bang is om in te verdwijnen. Maar het is ook een oog, een camera-oog, en een uitzicht…Zo kan je spreken van een spel van betekenis.

Ze geeft toe dat haar beelden misschien voor de beschouwer niet zozeer betekenis, maar wel een sfeer hebben die iets uitwerken, iets teweegbrengen. Zo communiceert ze zonder woorden, en misschien zelfs zonder zin, iets van haar zelf, haar kwetsbare maar toch ook in mijn ogen stoere zelf, door veilig begrensde vormen te vullen met steeds nieuwe composities van patronen en kleuren. Daarbij speelt de aquarelverf duidelijk een hoofdrol die de fijne nuance, de kleurstemming optimaliseert.

Een andere herkenbare hoofdvorm domineert een serie ‘aliens’, een uitstulping met tentakels die iets verbeeldt van wat haar buiten haar zelf, buiten de natuurlijke mens confronteert. Ze zijn onderling met elkaar verbonden in een soort wortelstelsel. Ook de systemen die ons leven van zo veel kanten bestemmen en beperken beeldt zij uit, door middel van roosters en cirkels in rasters met steeds weer dat wat het systeem doorbreekt of stoort. Zo blijkt voor de onwennige beschouwer een universele lading in dit werk te schuilen, die al gauw duidelijk wordt voor wie met de kunstenares spreekt, of wie zich vol overgave tussen haar vele gezichten begeeft. Hier is een filosofe aan het werk, niet met woorden en begrippen, maar met schilderachtige patronen en vormen, met gevoel, met levenservaring, en wat er verder nog uit haar penseel vloeit. Naast deze aquarellen exposeert Annie Schoterman enkele vroege olieverfschilderijen die het werk in waterverf al aankondigen.