De Groote Oorlog Verbeeld

Op 11 november van dit jaar is het 100 jaar geleden dat er een eind kwam aan de Eerste Wereldoorlog (WW1). Ondanks het feit dat Nederland neutraal was tijdens deze oorlog zijn er wel degelijk hedendaagse Nederlandse kunstenaars die in hun werk ook aandacht besteden aan de Eerste Wereldoorlog. In deze expositie wordt getoond hoe deze oorlog het werk van negen kunstenaars beïnvloedt. Over WW1 hebben al veel kunstenaars hun gevoelens geuit. Vooral tijdens en vlak na die oorlog. Hoofdzakelijk kunstenaars die het aan den lijve hebben ondervonden maar ook kunstenaars die de herinnering aan de offers die daar zijn gebracht levendig willen houden. Deze kunstenaars komen voornamelijk uit de landen die bij WW1 waren betrokken. Maar ook in Nederland zijn er dus kunstenaars die geraakt zijn door deze oorlog. Wat zij hierbij voelen en hoe ze er naar kijken komt tot uiting in bijzondere wandvullende installaties, indrukwekkende tekeningen en schilderijen en bijzondere objecten. Deze kunstwerken zijn samengebracht in een unieke tentoonstelling die gehouden zal worden van 21oktober tot en met 11november in de Mesdagzaal. 

De negen kunstenaars waarvan het werk getoond wordt zijn (in alfabetische volgorde):

Harold de Bree:

Harold maakt gebruik van meerdere media, installatie, assemblage en schilderen. Zijn werk heeft vaak een industriële en/of militaire uitstraling. De objecten met hun sobere en zuivere vormen resulteren in brute, sterke beelden. Zware, gevaarlijke, verachtelijke beelden met een grijze teint. Werk dat zou kunnen worden beschouwd als herhaalde en gereconstrueerde delen van de geschiedenis. Als een geur, die mengsels van herinneringen, gevoelens en gedachten in ons brein doet ontwaken. De uitvoering van het werk is vaak een zo eenvoudig maar realistisch mogelijke reconstructie van de zichtbare werkelijkheid. 

Henk Fakkeldij

Henk is een mixed mediakunstenaar. Hij werkt met verschillende materialen, afhankelijk van het onderwerp en de sfeer die hij in het kunstwerk wil vastleggen. Tekeningen, prints, schilderijen, geluid, geur en woorden vormen het palet van Fakkeldij. Door deze gevarieerde manier van werken blijft het creëren van zijn kunst spannend, uitdagend en moet hij zichzelf blijven ontwikkelen, aldus de kunstenaar. Hij werkt als beeldend kunstenaar, geeft les op de HKU Hoge School voor de Kunsten Utrecht, faculteit Kunst. Hij was supervisor van veel projecten waarbij de kunst en de muziek/geluid elkaar ontmoeten. In deze expositie toont hij een serie WW1 prints die hij maakte voor het boek ‘Onder stervenden' van de schrijver Leo van Bergen.

Geert Koevoets 

Geert maakt in zijn installaties gebruik van zogenaamde zwijnenstaarten. De oorlogvoerende partijen hadden als laatste bescherming tegen een bestorming door de vijand een linie van prikkeldraadversperringen opgericht met behulp van in de grond gedraaide ijzeren stangen. Het als zwijnenstaart gekrulde uiteinde maakte het mogelijk deze frontpiketten snel en geruisloos in de kleibodem te schroeven. De frontpiketten symboliseren voor Geert de onverzettelijkheid van de legers en het zinloze bloedvergieten van de frontale oorlogvoering. Door de ijzeren frontpiketten uit te voeren als gelijkvormige glazen neonbuizen, wordt de oorspronkelijke functie van obstakels getransformeerd tot die van bakens. Zij verwijzen enerzijds naar de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog en zijn anderzijds symbolen van kwetsbaarheid en hoop. 

Tonie van Marle

Het menselijk lijden is voor Tonie het startpunt geweest voor een aantal projecten over de Eerste Wereldoorlog. Zo gaat ‘WAR/RAW’ over het lot van de gezichtsmismaakten van deze oorlog - afzichtelijke verminkingen die leidden tot vereenzaming en uitsluiting. Uitvergroot, enigszins geabstraheerd en gepresenteerd naast afbeeldingen van kapotte klassieke beelden - die we als esthetisch ervaren - vragen ze de kijker om hun blik niet af te wenden, maar het mens-zijn van deze soldaten te herkennen. Andere projecten gaan in op de unieke omstandigheden van deze oorlog of de verschillende partijen die er een rol in speelden. ‘Dodengang’ bestaat uit een serie opengewerkte zwart-wit tekeningen die de opeenvolgende stadia van verval van deze loopgraaf langs de IJzer vormgeven. ‘Ghosts’ toont de vernietiging van natuur en leefomgeving door het oorlogsgeweld. ‘The Wel(l)come Case’ is een kleine installatie met als thema de verwevenheid van de oorlogsindustrie en de medische wetenschap.

Rabbo Ploeger

Rabbo is het pseudoniem van Fred Kuiper. Hij haalt zijn inspiratie uit de werken van oorlogsdichters en de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), gelegen in de landschappen van Z.W. België en N. Frankrijk (Ieper, Arras, de Somme, Verdun). Zacht glooiende, golvende, vaak groene, rode en/of gele landschappen, waar de sporen van die oorlog nog steeds aanwezig zijn. Hij onderneemt jaarlijks een aantal reizen naar dit gebied om die heel specifieke sfeer te ondergaan om deze vervolgens in olieverf aan het doek toe te vertrouwen. Kenmerkend in zijn schilderijen zijn de vervreemdende (enigszins wegijlende) lucht- en landschappen van dit gebied, waarin, als je dat wilt zien, die strijd nog steeds voelbaar aanwezig is. Zijn schilderijen zijn steeds gekoppeld aan een gedicht van één van de Eerste Wereldoorlog warpoets.

Mieke Sampers

Veel van de schilderijen en installaties van Mieke verbeelden de symbiose van kwaad en goed, machteloosheid en veerkracht. Op haar netvlies staat de Eerste Wereldoorlog - afdrukken van schoenzolen, hoefijzers en patroonhulzen in de modder, waaruit de klaproos opbloeit. Ze creëerde machines die zwarte draden vervlechten met witte - de verbinding van het donkere onderaardse met het licht van de bovenwereld. Lang heeft Mieke gezocht naar de ondergrond, de juiste huid van haar doeken die de sporen het scherpst laat trekken en het licht het helderst doet uitkomen. Ze heeft die materie gevonden - het geeft haar fundament, de structuur voor een schat aan lijnen, vormen en kleuren. Het geeft nieuw leven aan haar fascinatie voor het verbond van leven en dood. Haar schilderijen ademen dat nu uit, in al hun verscheidenheid.

Henk Uitslag

Henk is gespecialiseerd in het tekenen en schilderen van vliegtuigen. Al vanaf zijn vroege jeugd is Henk erdoor gefascineerd dat een vliegtuig ondanks dat het zwaarder is dan lucht toch gecontroleerd kan vliegen. De ontwikkeling van het vliegtuig heeft in de Eerste Wereldoorlog een enorme vlucht doorgemaakt. Verschillende hedendaagse technieken zoals de moderne parachute en vliegmanoeuvres zoals de “Immelmann” zijn in de Eerste Wereldoorlog bedacht en nu 100 jaar later nog steeds actueel. Het werk van Henk kenmerkt zich door de klassieke figuratieve schildertechniek (olieverf op linnen of paneel). Er is niet veel passend beeldmateriaal uit die tijd. Daarom is het een uitdaging een waarheidsgetrouw schilderij vast te leggen. Meestal schildert Henk vanaf een zelfgemaakt modelvliegtuig dat voor zijn werk model staat.

Herman van Veen

In de achttien jaar dat Herman van Veen schildert exposeerde hij twee keer werken die te maken hadden met de Eerste Wereldoorlog. ‘Voor alles wat nog in de mens zal rouwen’ was de naam van de expositie waaronder zijn schilderijen werden geëxposeerd in de Lakenhalle van het Flanders Fields Museum in Ieper, West-Vlaanderen. De toen geëxposeerde doeken waren geïnspireerd op het gedicht ‘1000 soldaten’ van de West Vlaamse dichter-beeldhouwer Willem Vermandere. ‘Schuldig of naïef’, waren doeken gewijd aan de vermeende spionne Mata Hari, geëxposeerd in onder andere de galerie van de KBC toren in Antwerpen, het Fries Museum en de galerie van Hotel Prince de Galles in Parijs. Speciaal voor deze expositie maakt Herman, als eerbetoon aan de Nederlandse dichter/zanger Bram Vermeulen (gebaseerd op zijn album ‘Oorlog aan den Oorlog’), acht kleine werken.

Piet Zwaanswijk

Het werk van Piet Zwaanswijk laat zich moeilijk onderbrengen bij een stroming. Zelf vindt hij het zelf gekozen ‘isme’, ‘het Quasi-Realisme’ nog het meest in de buurt komen. De vele uiteenlopende voorstellingen, uitingen, materiaalgebruik, technieken die door elkaar worden gebruikt, geven steeds een uniek beeld van Zwaanswijk. Zo verschillend als zijn ‘palet’ zijn ook de onderwerpen; beeld uit krant of direct van journaals op TV, sociale misstanden, oorlogen, terreur, zelfmoord, erotiek, evenals humor, glamour, muziek of de zelfkant van het bestaan. Ook zijn lange verblijven in Indonesië en de kunsthistorie zijn inspiratiebronnen. Kortom, het leven zoals dat aan Zwaanswijk voorbijtrekt. Van ingetogen tot aan uitbundig, van absurdistisch tot realistisch, van abstract tot figuratief. Fragmentarische verbanden die in alle uitingsvormen meerdere kanten laten zien van onderwerp en kunstenaar.