In de intieme ruimte van mijn atelier koester ik de ingelijste fotokopie met de woorden ‘Previous life’ erop geschreven. Zoals voorspeld door diegene die me deze attentie gaf herkende ik mezelf in de ogen van de anonieme vrouw. Met deze solotentoonstelling wil ik, precies twintig jaar later, laten zien hoe deze ontdekking mijn kunstenaarschap beïnvloed heeft.
Nadat ik de naam en levensgeschiedenis van Jane Morris leerde kennen concentreerde ik me eerst op de fysieke gelijkenissen. Wat ik zag als het grootste verschil, haar haar, werd een onderwerp op zichzelf. Aan de hand van de kunstwerken, waarvoor zij in de 19e eeuw poseerde, maakte ik de serie ‘Hair as in’. Hiermee introduceerde ik de nieuwe richting in mijn werk tijdens een groepstentoonstelling in Amsterdam.
Als kunstenaar vind ik het altijd fijn om nieuwe technieken te leren kennen en met een andere invalshoek weer terug te komen bij eerdere concepten. Hierdoor bleef deze eerste serie een paar jaar in mijn hoofd spelen totdat ik me wijdde aan een vervolg. Ditmaal nam ik de vormentaal van de kapsels als uitgangspunt en gebruikte ik verschillende hardheden potloden om meer ruimtelijkheid en beweging te creëren in de tekeningen op glad papier. Er ontstonden landschappen. Jane’s haar functioneerde alleen nog als startpunt.
Een van deze tekeningen leidde tot deelname aan de groepsexpositie ‘Genomineerden Van Ommeren de Voogt Prijs 2018’ en in het bijbehorende artikel ‘Haarzelf’ sloot Klaske Havik af met: ‘De muze verdwijnt langzamerhand uit het beeld en laat ruimte voor andere, nieuwe verhalen. Nieuw, maar verankerd in de zoektocht naar de dubbelganger, naar de zelf, naar de ander. Ze nodigen je uit op zoek te gaan naar het detail en naar wat daarin te lezen valt.’
Een paar maanden later begon ik met de serie ‘Fiber as in’. De structuur van het papier was inmiddels de belangrijkste bron geworden voor het bepalen van het beeld. Met een dun vulpotlood volgde ik de schaduwen van de vezels op het Chinees papier. Hieruit vloeide de volgende stap voort: het scheppen van mijn eigen papier. Daarin liet ik kleine golfjes ontstaan, die ik met potlood of inkt verder uitwerkte. Zo heb ik gaandeweg het concept van de ander losgelaten en veranderden de golven van Janey’s haar in de golven van mijn jeugd, die ik doorbracht aan boord van een boltjalk in Friesland.
Afgelopen zomer ben ik de nieuwe serie ‘Water as in’ begonnen, vanuit het verlangen om volledig omgeven te zijn door water. Een stroperige, donkergrijze, glinsterende massa met uitgebeten lichten. De zee als vloeibaar lood. Dit beeld is het uitgangspunt geworden voor een materiaalonderzoek met onder andere grafietpoeder en minuscule glasplaatjes. Op deze manier wil ik graag een authentiek zelfportret laten zien, binnen het kader van mijn visuele dubbelbiografie.
Ter gelegenheid van deze tentoonstelling werkte Margje samen met de Pre-Raphaelite Society aan een artikel voor hun tijdschrift Review en een podcast.
Beluister de podcast hier.
Margje Bijl
De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door Pulchro Sacrum.
