Martin Koole & Eppe de Haan - Verhaal zonder woorden

Onder schilders is het thema 'lezen' een favoriet onderwerp. Het bekijken van een lezend persoon heeft iets intiems, het beeld is mysterieus. Wat leest deze persoon? Wat voelt of denkt hij of zij daarbij? In welke wereld vertoeft hij of zij door het lezen van dat boek? Lezen voert je mee naar een andere wereld, een wereld waar jij als toeschouwer geen deel aan hebt.

Door de eeuwen heen zijn er in de beeldende kunst niet alleen grote verhalen weergegeven, maar juist ook veel kleine en alledaagse gebeurtenissen. In de 17e eeuw hadden kunstenaars bijvoorbeeld veel aandacht voor het dagelijks leven. Denk aan de vele genre schilderijen, die deel uitmaken van de collecties in onze musea. Een genrestuk of genretafereel is een schilderij met een voorstelling uit het dagelijkse leven of uit de alledaagse omgeving. Genre als erkend schilderkundig onderwerp ontstond pas in de 16e eeuw in Brabant, met de schilderijen van Pieter Bruegel de Oude. 

Een deel van de door Martin Koole geëxposeerde werken in de Klinkenberggalerie behandelen het thema de lezende mens. In zekere zin sluit hij aan bij deze traditie. We zien jong en oud afgebeeld te midden van soms stapels boeken. 

Dat Nederlandse jongeren de laagste leesmotivatie ter wereld hebben is zorgelijk. Het heeft maatschappelijke gevolgen zoals minder kansen in de samenleving en het risico van laaggeletterdheid. Zijn de schilderijen dan bedoeld als pamfletten om het probleem onder de aandacht te brengen? Nee, zijn uitdaging ligt ergens anders. Koole geeft toe dat hij zich zelden of nooit gewaagd heeft aan het verbeelden van maatschappelijke thema’s. Hij voelt zich slechts de boodschapper van schoonheid. Zo houdt hij ook niet van kunst die talig is, van schilderijen waar je lange begeleidende teksten bij nodig hebt om ze te kunnen begrijpen. Wat schilderkunst nodig heeft is directe zeggingskracht. Zo behoudt zij, het medium dat al honderden keren is doodverklaard, haar vitaliteit en zorgt zij elke keer weer voor een frisse impuls, voor nieuwe verhalen zonder woorden.

Als gastexposant wordt de vloer ingenomen door Eppe de Haan (1949) met een keuze uit het inmiddels rijke oeuvre van deze beeldhouwer. De beelden van Eppe de Haan staat in het teken van marmer. Het materiaal waarmee hij zijn carrière als beeldhouwer begon en tegelijkertijd het materiaal waaraan hij, tot op de dag van vandaag, zijn hart verpand heeft.

Zoals altijd in Eppe’s werk is hij ook hier op zoek naar de grenzen van het gevoel, de grenzen van het sentiment. Gevoel dat hij in sereniteit en balans weergeeft in steen. Een tegenstelling die hij overtuigend overbrugt, koude steen en warm sentiment. Het koude noorden en het warme zuiden van Italië. Maar al zijn beelden hebben van het begin af aan ook iets van doen met de thematiek van emotie en de uitdrukking daarvan.