Jan de Bruin

In 2002 ben ik afgestudeerd aan de kunstacademie St. Joost in Breda, richting audiovisuele vormgeving. Na mijn afstuderen legde ik me toe op het maken van korte, persoonlijke documentaires. In deze video's observeerde ik mensen in stedelijke omgevingen die zich bezighouden met alledaagse praktijken en sociale interactie, die vaak leiden tot bizarre conclusies. Deze werken werden op grote schaal gedistribueerd en zijn vertoond op tal van nationale en internationale film- festivals.
Vanaf 2010 heb ik mijn manier van werken verlegd naar fotografie. Ik documenteerde mensen in een melancholische atmosfeer van duisternis in poses en uitdrukkingen die een bedachtzame of extatische staat van zijn onthulden. Hoewel de afbeeldingen er donker uitzien, zijn ze ook licht en vriendelijk.
Ongeveer vijf jaar geleden nam mijn fotografisch werk een vrij krachtige wending en intensiveerde het zich tot voornamelijk zwart-witportretten. Terwijl mijn tien jaar durende strijd met alcohol tot een einde kwam, werd mijn focus en manier om beelden in te kaderen letterlijk nauwer. Vanwege en gevoed door deze persoonlijke omstandigheden, moest ik volledig leren werken en leven binnen een strakker kader.
Ik creëerde beelden van mensen die ik op straat ontmoette, die met mij in klinische opnamen zaten, alsook van mensen die ik al jaren kende. Door te contempleren over mijn eigen leven, werd mede-levende reflectie op anderen mogelijk. Ik vroeg enkel om toestemming voordat ik een foto maakte en zorgde ervoor dat mijn onderwerpen in de lens keken alsof ze me konden zien zonder dat er een camera tussen ons in was. Dit heeft geresulteerd in beelden die het midden tussen maker en onderwerp laten zien. Het is een poging om de 'donkere materie' die ons allemaal van elkaar scheidt, te leren kennen en te overwinnen.
Vanaf 2020 zijn mijn portretten voornamelijk in kleur. De recente kleurwerken vloeien nog steeds voort uit de oorspronkelijke fascinatie voor het observeren van mensen, maar ik sta mezelf nu toe om me meer actief op te stellen bij het maken van het beeld. Doch blijft mijn werkwijze immer documentair en werk ik altijd op locatie. Dit draagt bij aan de specifieke kwaliteiten van het uiteindelijke beeld die ik wens.
De mensen die ik vastleg, lijken de beschouwer met een zekere mate van omzichtigheid te bekijken: ze kijken je behoedzaam, wantrouwend en bijna overrompeld aan. Sommige gezichten zijn gedeeltelijk verborgen, maar kijken je desondanks rechtstreeks aan. Hun behoedzaamheid is geen bevestiging: de portretten betwijfelen eerder je bestaan dan dat ze die uitdrukken. Ze wachten op je antwoord, maken je ongemakkelijk met hun kwetsbaarheid en specifieke blik. Wat ga je doen, wat is je volgende zet?
De werken zijn niet per definitie een poging om de ware aard van de persoon op het beeld naar voren te laten komen, maar tonen eerder andere aspecten die ikzelf aan de wereld wil onthullen. Het werk is een zoektocht naar het bewijs van bestaan in relatie tot anderen. De portretten doen een poging je te laten reflecteren op het bestaan an sich. Daadwerkelijke medemenselijkheid tonen middels het aangaan van een interactie met die ander en daardoor de ander ‘echt’ te zien, is in onze era van sociale media en pandemieën temeer relevant gebleken. De verstilde aandacht die nodig is om de portretten te bekijken, is iets om te koesteren. Dit laatste zou je ook kunnen omdraaien. De beelden werken als een soort tegengif voor eenzaamheid en het op zichzelf gericht zijn. Een kwaliteit met een lange traditie in de kunsten. Op deze wijze tracht ik op een verleidelijke en esthetische wijze tegen hedendaagse schoonheidsidealen en polarisatie in te gaan.
Dat ik met mijn werk de onontkoombare eigenschappen van het portret als zijnde identiteit, plaats en tijd grotendeels zal moeten overstijgen, is een grote uitdaging. Doch zullen, mits ik erin slaag, juist de combinatie van alle beschreven eigenschappen, de beelden de uitwerking hebben die ik voor ogen heb. Door een (specifieke) universaliteit te creëren, tracht ik een diepzinnige verbinding te laten ontstaan.