De Figuratieven 2023

In de kunstgeschiedenis betreft de term ‘figuratief’ elk kunstwerk dat de zichtbare werkelijkheid duidelijk waarneembaar weergeeft óf dat is ontstaan vanuit de waarneming. Dit zegt dus niets over de manier waaróp deze wordt verbeeld: van expressionistische tot poëtisch realistische werken; en van strak gepolijste beeldhouwwerken, tot losjes op de werkelijk gebaseerde, keramische vormen passen alle binnen de term ‘figuratief’. Dat biedt de zeer diverse groep figuratief werkende kunstenaars binnen Pulchri de mogelijkheid elk jaar een brede kijk op het predicaat ‘figuratief’ te bieden.

Figuratieve kunst blijkt springlevend in Pulchri Studio; het werk van een groot aantal kunstenaarsleden past onder deze paraplu. Het aantal leden dat wilde deelnemen aan deze tentoonstelling, overschreed dan ook helaas het aantal beschikbare plaatsen. Tijd dus voor een herwaardering van deze lang ondergewaardeerde – want té ambachtelijk, té mooi, té herkenbaar – vorm van kunst. Uiterst ‘hippe’ galeriehouders die met opgetrokken neus om figuratief werk heen lopen; kunsthistorici die vanaf hun ivoren zijlijntje menen dat figuratief allang ten grave gedragen had moeten worden en sowieso geen plek meer verdient onder de noemer ‘kunst’; kunstkijkers die domweg roepen: “Het lijkt wel een foto”… Dat alles gaat voorbij aan datgene waarmee deze kunstenaars toch ten diepste bezig zijn: de werkelijkheid en dan vooral hun hoogst eigen vertaling hiervan naar kunst. 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd kunst – uiterst figuratieve kunst – ingezet als nazipropaganda. En de Sovjet-Unie deed hier nog een schepje bovenop. Gevolg: figuratieve kunst raakte besmet. Als tegengeluid werd vanuit de VS alles gestimuleerd, ja zelfs gefinancierd door onder andere de CIA, wat non-figuratief was en ‘vernieuwend’. Veel kunstenaars en kunsthistorici zijn in dit spoor meegezogen en verkondigen nog altijd het evangelie van Vernieuwing en Abstractie. Hiermee het figuratieve kind met het politieke badwater wegspoelend. Een voortreffelijk schilder als Andrew Wyeth heeft zijn leven lang de zure vruchten geplukt van deze volkshersenspoeling.

Wat kan er tegen zijn op herkenbaarheid? Een herkenbaar beeld ís geen letterlijke weergave van de werkelijkheid en kan dat ook nóóit zijn. Immers, altijd spelen het oog én de hand van de maker de hoofdrol. En laten we dat vooral met open oog en hart, en met aandachtige waarneming benaderen en met – en waarom ook niet? – ruimhartige aanschaf van deze met zorg, liefde én kunstzinnig vakmanschap gecreëerde kunstwerken!

Let op: De tentoonstelling is wegens verhuring gesloten op 9 november.